چرا آلودگی پلاستیکی از خطرناکترین آلاینده‌های جهان است؟
تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۱۶۱۴۰
از سال ۱۹۷۲ به بعد، پنجم ماه ژوئن هرسال ( ۱۵ خرداد)، به عنوان روز جهانی محیط زیست نام گرفت. این روز از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم برای نگهداری محیط زیست و ترغیب سیاستمداران به اتخاذ تصمیماتی برای رویارویی با تخریب فزاینده محیط زیست و گونه‌های زیستی مختلف، انتخاب شد. در مدت بیش از ۵۰ سال گذشته، تمامی فعالان محیط‌زیست تلاش زیادی برای حفظ زمین از دست آثار مخرب فعالیت‌های انسان انجام دادند که از نیمه دوم قرن بیستم به این سو هر روز بر ابعاد آن افزوده شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پس از آن کشورهای پیشرو در حوزه محیط زیست، با تصویب و اجرای قوانین متعدد، بدون وقفه و درنگ اقدامات گسترده و مستمری را برای حفظ جنگل‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها انجام داده‌اند که یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه مقابله با تولید و مصرف پلاستیک به عنوان یکی از آلاینده‌ترین منابع حیاتی این کره خاکی است.
آلودگی پلاستیکی جهانی اکنون یک فاجعه بزرگ انسانی و محیط زیستی است، زیرا مصرف جهانی کیسه‌های پلاستیکی بیش از ۵۰۰ میلیارد کیسه گزارش شده است. اما این سوال مطرح است که چه مقدار از این کیسه‌های پلاستیکی وارد آب‌ها می‌شوند و چه تأثیرات منفی و مخربی بر انسان و محیط زیست می‌گذارند؟
طبق گزارش‌های رسانه‌ای، اکوسیستم دریایی بیشترین آسیب را از آلودگی پلاستیکی دریافت می‌کند. ۳۱ گونه از پستانداران دریایی با پلاستیک‌های بلعیده شده شناسایی شده‌اند و بیشتر از ۱۰۰ گونه از پرندگان دریایی هم مصنوعات پلاستیکی را به جای غذا بلعیده‌اند.
بیشتر از ۲۵۰ گونه دریایی در پلاستیک‌های رها شده در آب‌ها گرفتار شده‌اند و حدود ۸% از گونه‌های شیر دریایی با پلاستیک‌ها خفه شده و پیکر بی‌جان آنها پیدا شده است. ذرات پلاستیکی رها شده در طبیعت که با نام «میکروپلاستیک» شناخته می‌شوند، آسیب‌های جدی به گونه‌های مختلف جانوری و انسان وارد می‌کند.
از حدود ۷ هزار و ۵۰۰ تن کیسه پلاستیک که تنها در میدان‌های میوه و تره‌بار تهران مصرف می‌شود، فقط چهار درصد یعنی ۳۰۰ تن از کیسه‌های پلاستیکی مراکز دفن، نه تنها بازیافت نمی‌شود، بلکه فشرده‌سازی و در زمین دفن شده و مابقی یعنی ۷ هزار و ۲۰۰ تن دیگر در محیط رها شده و به زمین‌های کشاورزی، سطح شهرها و آبراهه‌ها راه پیدا می‌کندقوانینی که باید اجرا شوند
در زمانی که در بسیاری از کشورهای جهان در مراکز خرید برای هر کیسه پلاستیکی مبلغ قابل ملاحظه‌ای -حتی در بعضی موارد بیشتر از قیمت اصلی جنس- دریافت می‌کنند تا خریدار ملزم به رعایت قوانین مربوط به حفظ محیط‌زیست باشد، در کشور ما تبلیغ کیسه پلاستیکی همچنان با قدرت وجود دارد.
به نظر می‌رسد در این زمینه قانون مدونی برای ایجاد ممنوعیت یا محدودیت استفاده از کیسه پلاستیکی وجود ندارد و همین امر سبب شده تا موارد استفاده از آن در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی نیز روزافزون شود. این درحالی است که پلاستیک یکی از بلایای زیست محیط انسان و سایر موجودات زنده است.
در سال ۱۳۹۱ و بنابر دستور درست وزیر وقت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تبلیغات کالاهای آسیب‌رسان به سلامت که در ماده ۳۷ برنامه پنجم توسعه کشور، مورد توجه قرار گرفته بود، ممنوع اعلام شد و بر همین اساس، وزارت بهداشت فهرستی از کالاهای آسیب‌رسان به سلامت جامعه را تهیه و برای دستگاههای مربوطه ارسال کرد.
در این فهرست برخی کالاهای خوراکی همچون چیپس و پفک، فست فودها و... به عنوان کالاهای آسیب‌رسان معرفی شدند که می‌بایست تبلیغات آنها ممنوع شود. این در حالی است که سهم زیادی از آگهی‌های بازرگانی صدا و سیما را تبلیغات چیپس و پفک تشکیل می‌داد. خوراکی‌هایی که کارشناسان تغذیه و سلامت بر مضر بودن آنها تاکید داشته و معتقدند که نمی‌بایست تبلیغ شوند.
وقتی چنین سابقه‌ای برای ممانعت و تشویق مردم برای استفاده نکردن از یک کالا به این شکل می‌تواند مورد توجه باشد، در رابطه با کیسه‌های پلاستیکی هم می‌توان چنین کاری کرد. هرچند قبل از این گونه اقدامات باید ذهنیت عمومی نسبت به استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را تغییر داد، اما ممنوعیت تبلیغات هم می‌تواند تاثیر مضاعفی داشته باشد.
بیشتر کارشناسان محیط زیست می‌گویند کیسه‌های پلاستیکی بیشترین کالای مصرفی در دنیا هستند که تأثیرات بسیار نامطلوبی بر چرخه حیات در محیط‌زیست داشته‌اند.
تولید مواد پلاستیکی در سال ۲۰۱۶ در جهان حدود ۲۶۰ میلیون تن تخمین‌زده شده که حدود یک‌سوم آن مربوط به پلاستیک‌های یک‌بارمصرف است.در ایران هم روزانه نزدیک به ۴۹۰ تن کیسه پلاستیکی تولید می‌شود.
به گفته «حسن پسندیده» مدیرکل وقت دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور، مطابق یک طرح پژوهشی انجام شده که توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری دانشگاه شهید بهشتی در سال‌های ۹۵ - ۱۳۹۴ انجام شده، روزانه حدود ۲۱ تن و سالانه حدود هفت هزار و ۵۰۰ تن کیسه پلاستیک تنها در میدان‌های میوه و تره‌بار تهران مصرف می‌شود و فقط چهار درصد از کیسه‌های پلاستیکی مراکز دفن، فشرده‌سازی و در زمین دفن می‌شود و مابقی در محیط رها شده و به زمین‌های کشاورزی، سطح شهرها و آبراهه‌ها راه پیدا می‌کند.
نکته حائز اهمیت این است که بدانیم از حدود ۷ هزار و ۵۰۰ تن کیسه پلاستیک که در میدان‌های میوه و تره‌بار تهران مصرف می‌شود، فقط چهار درصد یعنی ۳۰۰ تن از کیسه‌های پلاستیکی مراکز دفن، نه تنها بازیافت نمی‌شود، بلکه فشرده‌سازی و در زمین دفن شده و مابقی یعنی ۷ هزار و ۲۰۰ تن دیگر در محیط رها شده و به زمین‌های کشاورزی، سطح شهرها و آبراهه‌ها راه پیدا می‌کند.
طبق گزارش‌های رسانه‌ای سهم دنیا از تولید پلاستیک، سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تن است و ایران در فهرست ۱۰ کشور پرمصرف در این زمینه، جای گرفته است. در ایران هرسال بیش از ۵۷۰هزار تن(روزانه بیش از هزار و ۵۶۱ تن) زباله پلاستیکی، تولید و در طبیعت رها می‌شود که تجزیه آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰سال طول می‌کشد.
ایران در فهرست ۱۰ کشور پرمصرف پلاستیک، جای گرفته است. در کشور بیش از ۵۷۰هزار تن(روزانه بیش از هزار و ۵۶۱ تن) زباله پلاستیکی، تولید و در طبیعت رها می‌شود که تجزیه آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰سال زمان می‌بردنکته حائز اهمیت این است که اگرچه صنعت بازیافت در ایران از سال‌ها قبل شروع به کار کرده اما همچنان بسیاری از مواد مصرفی قابل بازیافت نیستند. به طور مثال اکنون کاغذها و مقواهای مربوط به جعبه‌های شیرینی و یا مواد مرتبط با بسته‌بندی انواع مواد خوراکی، بسته‌بندی و مواد غذایی بازیافت نمی‌شوند و همین معضل در مورد کیسه‌های پلاستیکی هم وجود دارد. آنچه که بیش از این معضل هم خودنمایی می‌کند، نبود قانون مناسب برای جلوگیری از تولید برای بسته‌بندی آن‌هاست. به عبارت دیگر حتی اگر شما این ضایعات را جداسازی کرده و به مراکز بازیافت شهرداری ارائه کنید، از تحویل گرفتن بسیاری از مواد خودداری می‌شود.
نکته حائز اهمیت این است که دانشمندان زیست محیطی معتقدند: دفع زباله به ویژ زباله‌های پلاستیکی در شهرهای بزرگ جهان اکنون مشکل ساز هم شده است: سوزاندن زباله های پلاستیکی مواد شیمیایی سمی و میکرو و نانو پلاستیک‌ها را در هوا آزاد می‌کند، در حالی که محل‌های دفن زباله خاک و آب را نیز به شدت آلوده می‌سازد. علاوه براین، همه این عناصر بر تنوع زیستی هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی تأثیر می‌گذارند.
قوانین حفاظت از محیط‌زیست تا چه اندازه رعایت می‌شود؟
آنچه مشخص است مقابله بزرگ با تهدیدات زیست‌محیطی و به عنوان مثال در مورد کیسه‌های پلاستیکی و جلوگیری از تخریب کوهستان در ایران تنها به یک مناسبت به نام روز بدون پلاستیک و یا روز حمایت از کوهستان ختم شده است، درحالی که مضرات و تبعات زیانبار کیسه‌های پلاستیکی برای چرخه حیات آن گونه گسترده است که برخی سازمان‌های دوستدار زیست بوم، استفاده از بطری‌های آب معدنی را متوقف کرده یا دست‌کم اعلام کرده‌اند که متوقف خواهند کرد.
ایران از هفت‌سال پیش با همکاری ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، سازمان میادین میوه و تره‌بار، شرکت خدماتی کالای شهروند، روزی را در تقویم برای آن مشخص کرده اما، دستورالعمل اجرایی روز بدون کیسه پلاستیکی با شعار «کمی کمتر کیسه پلاستیکی مصرف کنیم» در حالی می‌گذرد که آب و خاک به عنوان دو منبع اساسی حیاتی در کشور به شدت قربانی تبعات زیانبار استفاده بی‌رویه از پلاستیک هستند.
سوزاندن زباله های پلاستیکی مواد شیمیایی سمی و میکرو و نانوپلاستیک‌ها را در هوا آزاد می کند، در حالی که همزمان محل‌های دفن زباله خاک و آب را نیز به شدت آلوده می‌سازد. علاوه براین، همه این عناصر بر تنوع زیستی هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی تأثیر می‌گذارندباوجود اینکه فراکسیون محیط‌زیست در سال ۱۳۹۵ در مجلس تشکیل شده و سازمان محیط‌زیست برای هم‌افزایی هرچه بیشتر با بسیاری از وزارتخانه‌ها و ارگان‌های رسمی کشور جلساتی را تشکیل داده است، اما گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که وضع محیط‌زیست ایران چندان خوب نیست.
این درحالی است که برای رفع چالش‌های متعدد زیست محیطی در کشور مانند نجات دریاچه ارومیه و دریاچه‌ها و رودخانه‌هایی که به علل مختلف خشکیده یا در حال نابودی هستند، مقابله با انواع فرونشست‌ها در شهرهای مختلف کشور، نجات گونه‌های نادر گیاهی و جانوری، حفظ جنگل‌ها، مراتع ،کوهستان‌ها و معادن باید همه مسئولان و مردم از مرزهای شعار و گویش صرف در این زمینه فاصله گرفته و اقدامات جدی و عملی موثر، هدفمند ومستمرری را در این زمینه انجام دهند و همه دستگاههای کشور در این زمینه هم مسیر و ملزم به رعایت ضوابط و قوانین در این زمینه باشند.
به یاد داشته باشیم، طبق گزارش یونسکو، زباله های پلاستیکی ۸۰ درصد از کل آلودگی های دریایی را تشکیل می‌دهند و سالانه حدود ۸ تا ۱۰ میلیون تن پلاستیک در اقیانوس ها به پایان می رسد. تحقیقات نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، پلاستیک احتمالاً از تمام ماهی‌های موجود در دریا بیشتر خواهد بود.
طبق این گزارش، بیشتر پلاستیک‌ها از نفت و گاز - سوخت های فسیلی که به تغییرات آب و هوایی کمک می‌کنند - ساخته می‌شوند و حدود ۴ تا ۸ درصد از تولید نفت جهان برای پلاستیک است.علاوه براین بیشتر پلاستیک‌ها پس از یک بار استفاده دور ریخته می شوند. این درحالی است که کاهش استفاده از پلاستیک، حتی روشی برای مقابله با تغییرات شدید آب و هوایی است زیرا تولید کربن را در زیست کره و کشورها کاهش می‌دهد.
منبع: ایرنا
کلیدواژه: سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت پسماند دریاچه ارومیه تخریب محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت پسماند دریاچه ارومیه تخریب محیط زیست کیسه های پلاستیکی زباله های پلاستیکی تن کیسه پلاستیک میوه و تره بار کیسه پلاستیکی پلاستیک ها محیط زیست زیست محیط هم در سطح ۷ هزار رها شده
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۱۶۱۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
زباله‌های پلاستیکی یکی از مهمترین آلاینده‌های محیط‌زیست
محمدرضا علیمرادی در خصوص شعار و علت نام‌گذاری زمین پاک بیان کرد: ۲۲ آوریل روز جهانی زمین پاک نام‌گذاری شده است و این روز جهانی در ایران از سوم اردیبهشت تا ۹ اردیبهشت به‌صورت هفته زمین پاک نام‌گذاری شده که در سراسر دنیا این روز گرامی داشته و اقدامات و برنامه‌های در این روز برای حفظ محیط‌زیست صورت می‌گیرد.
وی افزود: هفته زمین پاک امسال با شعار محوری «مشارکت مردم ایران در برابر پلاستیک و نجات زمین» است که برگرفته از شعار جهانی؛ یعنی زمین در برابر پلاستیک است؛ حساسیت این موضوع هم به دلیل مصرف روزافزون پلاستیک است که در چرخه زندگی مردم به وجود می‌آورند و زباله‌های پلاستیکی که باعث ایجاد میکروب پلاستیک‌های در طبیعت می‌شود که با ورود به خون انسان برای سلامت انسان خطرساز هستند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان با اشاره به اینکه زباله‌های پلاستیکی یکی از مهمترین آلاینده‌های زمین است و امروز به معضلی جهان و کشور تبدیل شده است، تصریح کرد: به همین دلیل حساسیت‌های بین‌المللی در این زمینه زیاد شده و این روز را به این عنوان نام‌گذاری کردیم تا با ایجاد یک سری تغییر بر افکار عمومی و مردم بتوانند اقداماتی دراین‌خصوص انجام دهند؛ یکی از این اقدامات جایگزین‌کردن کیسه و پاکت‌های پارچه‌ای به‌جای کیسه پلاستیکی که در سطح همه فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود دارند؛ و به کیسه‌های قابل‌بازیافت در طبیعت تبدیل و مشکل بعضی زباله‌های پلاستیکی روی کره زمین حل شود.
وی ادامه داد: نام‌گذاری آن هم به‌خاطر این است که سال ۱۹۹۶ فرزندی یک فرد که از مبلغان دینی بوده باتوجه‌به علاقهٔ که به محیط‌زیست داشته آن را به یونسکو و سازمان ملل پیشنهاد داده و ثبت جهانی شده است و برنامه‌ها و مراسم‌ها در این روز مصادف با ۲۲ آوریل در کشورهای دنیا برگزار می‌شود.
علیمرادی در خصوص اقدامات و برنامه‌های سازمان محیط‌زیست استان در هفته زمین پاک اظهار کرد: برنامه‌هایی در سطح استان در حال برگزاری است شامل؛ نواختن زنگ زمین پاک، رونمایی از نقاشی همگانی دانش‌آموزان، کارگاه‌های آموزشی برای کودکان در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سطح استان، برگزاری نشست و هم‌اندیشی در سطح مدیریت پلاستیک با صنوف و فروشگاه‌های ذخیره‌ای، کارگاه آموزشی نقش بانوان در سلامت خانواده در روستای رمین چابهار بوده در پایه غرفه شهروند در نشست زمین که اینها با همکاری دستگاههای اجرایی و شهرداری در سطح استان در حال اجرا است.
وی ادامه داد: برگزاری مسابقه نقاشی با موضوع کاهش مصرف پلاستیک در شهرستان زاهدان، پاکسازی پارک ملت زاهدان که دیروز انجام شده و تا فردا هم همچنان ادامه خواهد داشت، به ویژه پاکسازی پارک ساحلی، ساحل روستای رمین در دستور کار است؛ چون در ایام عید نوروز آن منطقه میزبان گردشگران زیادی بوده و زباله‌های پلاستیکی زیادی در منطقه رهاسازی شده است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست عنوان کرد: ایستگاه آموزشی در مورد نجات زمین توسط مجموعه شهرداری برقرار شده و بازدید همکاران از محیط دوستانه شهرک‌های صنعتی و همچنین اجرای طرح یک ساعت با محیط‌بان در سطح مدارس استان برای کودکان انجام می‌شود که محیط‌بانان در مدارس حضور دارند و برای کودکان و نوجوانان در مورد اهمیت زمین و اقدامات محیط زیستی که باید انجام دهند بیان می‌کنند.
وی در خصوص برنامه‌های برای حفظ گونه‌های زیستی افزود: برای گونه‌های زیستی که در استان وجود دارند برنامهٔ عملی برای گونه‌های زیستی شاخص ایجاد شده و در بحث آموزش و حفاظت و طرح‌های قوروق، تشکیل بانک ژن و مشارکت‌های مردمی و عمومی برای حفظ گونه‌های زیستی توسط خود بومی‌ها و مردم هر منطقه که توانمندی و امکاناتی دارند انجام گیرد و حفاظت برخی گونه‌های زیستی را به مردم بسپاریم و همچنین تقویت طرح گشت‌های کنترلی هر منطقه و جلوگیری از شکار و مرکز پرورش تمساح پوزه‌کوتاه در استان و همچنین ترویج و تکثیر و پرورش گونه‌های زیستی به بخش خصوصی داده شده است.
علیمرادی در خصوص وظایف صنایع بسته‌بندی برای کم‌شدن زباله‌های پلاستیکی تشریح کرد: در مرحله اول با ایجاد نشست‌ها توجیهی ایجاد کرد و اینکه این زباله‌ها قابل‌بازیافت و برگشت به محیط‌زیست نیستند و همچنین فروشگاه زنجیره‌ای اعلام آمادگی کرده‌اند و با جایگزین‌کردن کیسه‌های و پاکت‌های پارچه‌ای به‌جای کیسه و پاکت‌های پلاستیکی که قابلیت برگشت‌پذیری به محیط‌زیست دارند را توزیع کنند.
وی ادامه داد: اگر ورودی شهرها را دیده باشید بوته‌های خار را مشاهده می‌کنید که زباله‌های پلاستیکی باتوجه‌به وزش باد که در استان وجود دارد به آن آویزان است و این شکل بسیار نازیبایی به ورودی شهرها می‌دهد و دراین‌خصوص ما طرح ایران پاک و ایران سبز را قبل از عید نوروز برای پاکسازی ورودی‌های شهرها با همکاری سازمان‌های دولتی مانند: دهیاران و شهرداری‌ها انجام داده‌ایم؛ این کار بدون همکاری و مشارکت مردم قابل‌اجرا نیست باید برای داشتن محیط پاک و سالم همه مردم در کنار ادارات و ارگان‌ها کمک کنند و این اقدامات استمرار پیدا کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان برای نوسازی ناوگان فرسوده شهرداری‌ها تصریح کرد: از طریق صندوق ملی محیط‌زیست پیگیری‌های لازم صورت‌گرفته تا به شهرداری‌ها برای تعویض ناوگان فرسوده وام‌های بلاعوض داده شود و یکی از مشکلاتی که استان ما دارد در بحث سوخت مصرف گاز است که زیاد در اختیار و در دسترس خودروها نیست و خودروهای برقی و گازی کمتر در استان وجود دارد و این نشان از نبود زیرساخت‌ها برای ماشین‌های گازی و برقی است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین تشویق سرمایه‌گذاران جهت احداث سوخت گازی بر روی خودروهایی که گازکشی هستند و همچنین ترویج خودروهای برقی در سطح کشور که دراین‌خصوص برنامه‌های در حال انجام است که به شهرداری‌ها که و کلان‌شهر محسوب می‌شوند و آلودگی بیشتر دارند؛ امکاناتی برای تعویض ناوگان عمومی در اختیار آنها قرار می‌دهند؛ البته سازمان محیط‌زیست بر مراکز معاینه فنی خودروها نیز نظارت دارد و پایش خروجی دود خودروها در دستور کار همکاران ما قرار دارد و ماشینی که نتواند معاینه فنی را دریافت کند مشمول جرایم می‌شود و باید عیب خودرو خود را برطرف کند.
تعطیلی مدارس شهرستان زرند در روز چهارشنبه